Awareness Columns Curacao - Wat is corruptie? Om deze column te schrijven legde ik de vraag de afgelopen twee weken aan verschilende mensen voor. Eigenlijk aan iedereen die ik tegenkwam, tot vervelens toe. Verschillende scenario’s passeerden de revue, bedoeld om de parameters van het begrip corruptie in kaart te krijgen.
De campagne van de Fundashon Kòrsou Transparente, die deze week de Corruption Awareness Week organiseert met onder andere de ‘corruptietest’ was daarbij een leuke opstap.
Verschijnselen in een samenleving hebben altijd meerdere functies. Ze beinvloeden negatief maar ook positief. Ze bieden behalve beperkingen en obstakels maar al te vaak ook nieuwe mogelijkheden. In het geval van corruptie leek het algemene oordeel echter louter en categorisch negatief. ‘Ontwrichtend, verwerpelijk, walgelijk...enzovoort’. Ook het voorportaal van het ontstaan van corruptie zoals aangekaart door de Fundashon Kòrsou Transparente kon zich niet verheugen in enige vrolijke noten. Het is gewoon niet cool en zelfs een beetje smerig wanneer je je bedient van vriendjespolitiek. En aan netwerken hangt ook een verdacht luchtje.
Er was weinig positiefs over te vertellen en dat geloofde ik niet. Ergens moest dit verschijnsel toch ook iets ‘goeds’ in zich hebben. Zo eenzijdig kunnen corruptie en haar randverschijnselen niet zijn, dacht ik en ik bracht mijn focus op dit enorme onderwerp terug naar het meest grijze gebied.
Naar het voorportaal van corruptie. Oftewel de vruchtbare grond voor het ontstaan van echte corruptie zoals de vragen van de test van de Fundashon Kòrsou Transparente impliceren: de deur naar corruptie van een systeem wordt opengezet door jou en mij.
Jij en ik, dat zijn individuen. Een systeem is de omgeving waarin wij als individuen bewegen. Daarbinnen zijn regels en afspraken van toepassing die om wat voor reden dan ook kunnen botsen met wat wij willen, nodig hebben of vinden. Het systeem voor ons allen functioneert echter niet altijd voor ons allemaal op bevredigende wijze. Sommige systemen waarin wij leven zijn zelfs zo disfunctioneel dat er eigenlijk geen sprake meer is van gelijke kansen voor iedereen.
Zo’n systeem drijft een wig in onze plannen en dan bestaat de kans dat we op allerlei manieren toch proberen onze zin te krijgen. Wanneer dat vaak en veel gebeurt op hetzelfde terrein dan ligt daar behalve een kieropening naar corruptie ook de mogelijkheid om het systeem onder de loep te nemen.
Een voorbeeld: De inschrijving van nieuwe leerlingen op de basisschool. Dit voorbeeld is ook aangehaald door de Fundashon Kòrsou Transparente. Elk jaar is dit een drama. Er zijn voorkeursscholen waarbij niet alleen de reputatie van de school maar ook de instructietaal een belangrijke rol speelt. Voor veel ouders een zeer stresvolle en onzekere periode die gepaard gaat met groot plezier wanneer het gaat zoals je voor ogen had. En groot verdriet wanneer de school van jouw keuze het kind afwijst. Frustratie alom omdat de criteria wel maar het beslissingsproces vaak niet transparant is.
Zo kan het gebeuren dat je voldoet aan alle criteria en toch niet op de school van jouw keuze terecht kan. En wanneer je er dan achterkomt -Curacao is klein- dat iemand die slechts gedeeltelijk aan de criteria voldeed wel een plekje heeft weten te bemachtigen, zijn de rapen gaar. Wie assertief is, maakt er werk van en loopt nadat het toch gelukt is met wat schaamrood op de kaken rond. Wie dat niet is, neemt tandendknarsend genoegen met de mindere keuze en voelt zich ‘bedonderd’.
Al jaren gaat dit zo. Maar zijn het hier de ouders en de schooldirectie die de deur openzetten naar voorkeursbeleid en ongelijkheid? Of zijn zij ‘aan het werk’ binnen een systeem dat niet deugt? Ik denk eerder dat het eerste het gevolg is van het laatste. Het ‘systeem onderwijs’ voldoet simpelweg niet (meer) aan wat velen van ons willen. De al dan niet fraaie kunstgrepen die we als individu uithalen om toch onze zin te krijgen, zijn daar een indicator van. Hoe meer kunstgrepen, hoe hoger en wijd verspreider de nood. Dit verschijnsel zou ook een flikkerend alarmlicht kunnen zijn om ervoor te zorgen dat de manco’s in het systeem aan de kaak worden gesteld. Zodat ze kunnen worden aangepakt.
En om dat te bereiken hoeven de verongelijkte ouders en die met het schaamrood op de kaken alleen maar gezamelijk bij de scholen aan de bel te trekken zodat dit beleid in het geniep in de openbaarheid komt, het probleem van ons allemaal wordt en de noodzaak om het systeem aan te pakken van tandenknarsende acceptatie naar een luid ‘wij pikken dit niet meer’ over kan gaan.
Ik pleit er hier dan ook voor dat we soms een beetje ‘corruptie’ nodig hebben. Omdat het een indicatie is van wat niet goed gaat. Wordt die indicator door ons allemaal op tijd serieus genomen dan zouden we van een beetje corruptie zomaar allemaal een beetje beter kunnen worden.
