Oost-Nederland - Hoe ver gaat de politie in samenwerkingen met Whatsappgroepen? En wat zijn de bevoegdheden die burgers hebben? We krijgen verschillende vragen over Whatsappgroepen na een artikel in de media over een groep in Kootwijkerbroek.
In het artikel wordt een voorbeeld aangehaald van meer dan een jaar geleden, dat tot goed overleg tussen de politie, gemeente, OM en de Whatsappgroep heeft geleid.
In Oost-Nederland zijn vele tientallen Whatsappgroepen actief. Deze worden georganiseerd door bewoners van wijken of dorpen, en vaak ondersteund door gemeenten. De politie is in veel gevallen aangesloten door nauw contact te hebben met de beheerders van deze groepen. Ook geven wijkagenten workshops: hoe herken je een verdachte? Wat moet je doen als je iets verdachts ziet? Altijd is de boodschap hetzelfde: wees alert en bel de politie bij verdachte situaties. En niet onbelangrijk: gebruik nooit zelf geweld. 
Bekend fenomeen
De Whatsappgroepen verschillen erg van karakter. Waar de leden van de ene groep elkaar alleen via hun smartphone informeren, gaan anderen soms de straat op. In alle gevallen stimuleert de politie om zo snel mogelijk met de politie te bellen. Soms leidt dat tot unieke samenwerkingen. Zo zijn er met de inzet van de Whatsappgroep in Kootwijkerbroek al verschillende vermiste kinderen teruggevonden. Onlangs leidde de inzet van een Whatsappgroep in Uddel tot de aanhouding van twee verdachten bij een inbraak.
In november kon een verdachte worden aangehouden na de hulp van een Whatsappgroep uit Lunteren. In Tiel kon een verdachte afgelopen weekend aangehouden worden doordat horecaondernemers elkaar via een Whatsappgroep waarschuwden. En in Overijssel zorgde de hulp van een Whatsappgroep in september voor een goede samenwerking.
Hoe werk je samen?
Deze voorbeelden laten zien dat de samenwerking erg kan variëren. Zolang burgers zich aan de wet houden, werkt de politie graag samen. Sterker: bewoners van een wijk of dorp weten vaak veel beter wat er speelt, en zijn daarom een belangrijke partner voor de politie.
Bij workshops geven wijkagenten vaak de volgende tips:
- Signaleer (is er een verdachte situatie?)
- Alarmeer (bel de politie als je iets niet vertrouwt)
- Appen (waarschuw andere leden van de Whatsappgroep)
- Reageren (spreek een verdacht persoon bijvoorbeeld aan)
Dit ‘SAAR’-principe wordt door veel groepen overgenomen. Het is de belangrijkste basis voor een goede samenwerking.
Mag je als burger een verdachte aanhouden?
Overigens mag een burger een verdachte op heterdaad aanhouden (artikel 53 van het Wetboek van Strafvordering).
Wel zijn er veel eisen en voorwaarden aan dit zogeheten burgerarrest verbonden:
- De aangehoudene moet meteen aan de politie worden overgedragen.
- De aanhouder mag om te voorkomen dat de verdachte de benen neemt, dwang uitoefenen. Bijvoorbeeld door hem of haar tegen de grond te houden. Het gebruikte geweld mag niet verder gaan dan nodig om te bereiken dat de verdachte er niet vandoor gaat.
- Er is een duidelijke grens waar de geweldstoepassing moet ophouden. Heeft de verdachte zich overgegeven of is hij of zij weerloos? Dan is het doel bereikt en is er geen geweld meer nodig. Dat geldt voor een aanhouding door de politie, maar ook voor een aanhouding door burgers.
