KRALENDIJK - Het bruto binnenlands product (bbp) op Bonaire is in volume met 3,9 procent toegenomen in 2018. Op Sint Eustatius was er een krimp van 11,8 procent en op Saba daalde het bbp met 2,5 procent.
Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.
De volumemutatie van het bbp* is de ontwikkeling van de waarde van het bbp gecorrigeerd voor prijsveranderingen. Voor de prijscorrectie is gebruikgemaakt van de consumentenprijsindex.
Groei in horeca, bouw en financiële instellingen op Bonaire
De toegevoegde waarde** van de horeca op Bonaire steeg met 19,3 procent. Daarmee is het samen met de financiële instellingen de bedrijfstak die het sterkst groeide in 2018. De groei in de horeca hangt samen met de opening van nieuwe horecagelegenheden in 2018. Ook is het aantal inkomende toeristen per vliegtuig en cruisetoeristen met 10 procent gestegen in 2018. Er werd volop gebouwd op Bonaire in 2018. De productie van de bouw steeg met ruim 6 procent. Doordat het intermediair verbruik (de goederen en diensten die in het productieproces worden gebruikt) in de bouw minder hard steeg, nam de toegevoegde waarde toe met 13 procent.
De vraag naar woningen is groot op Bonaire en dat is ook terug te zien in het aantal verkochte woningen en de woningprijzen, die met respectievelijk 52,8 procent en 21,6 procent zijn gestegen in 2018. De makelaars en verhuurders van woningen profiteerden hiervan. De toegevoegde waarde van de verhuur en handel in onroerend goed steeg met 9,5 procent.
Ook de zakelijke dienstverlening profiteerde van de sterke woningmarkt. Daarnaast is er door de stijging van het aantal toeristen ook een stijging bij de autoverhuurbedrijven in de zakelijke dienstverlening.
Er zijn ook bedrijfstakken die minder goed presteerden in 2018. De toegevoegde waarde van de bedrijfstak vervoer, informatie en communicatie daalde met 15,5 procent. Deze daling werd veroorzaakt door slechts een paar grote bedrijven die actief zijn in het vervoer en de opslag van goederen. Deze bedrijven werden negatief beïnvloed door ontwikkelingen op de regionale oliemarkt. De overige bedrijven in deze bedrijfstak deden het goed in 2018. Ook de daling in de landbouw en delfstoffenwinning is toe te schrijven aan één groot bedrijf.
De toegevoegde waarde van de energiebedrijven daalde met 4,9 procent, omdat het intermediair verbruik harder steeg dan de productie van water (7,2 procent) en elektriciteit (-0,3 procent). Ditzelfde geldt voor de zorg, waar de productie weliswaar toenam, maar niet zo sterk als het intermediair verbruik.
Krimp op Sint Eustatius en Saba
De krimp van 11,8 procent op Sint Eustatius werd veroorzaakt door enkele grote bedrijven op het eiland. Deze bedrijven produceren vooral voor de export en zijn afhankelijk van regionale ontwikkelingen in de oliesector. Ze werden in 2018 ook getroffen door de gevolgen van orkanen Irma en Maria die in september 2017 langs de bovenwindse eilanden trokken. Hoewel deze bedrijven grote invloed hebben op het bbp, is hun invloed op het nationaal inkomen veel beperkter. De winst van deze bedrijven wordt namelijk niet meegeteld in het nationaal inkomen, omdat de bedrijven volledig in eigendom zijn van buitenlandse aandeelhouders. De bedrijven leveren vooral een bijdrage aan het arbeidsinkomen op het eiland.
De krimp op Saba werd veroorzaakt door de gevolgen van orkanen Irma en Maria. Het inkomend toerisme per boot en vliegtuig daalde met bijna 16 procent in 2018. Hierdoor daalde de toegevoegde waarde van de horeca. Verder daalde de toegevoegde waarde van het onderwijs, omdat er in 2018 minder studenten waren dan in 2017.
Revisie van het bbp van Caribisch Nederland
Dit jaar is het bbp van Bonaire, Sint Eustatius en Saba gereviseerd. Dit heeft geleid tot een opwaartse bijstelling van het bbp op alle drie eilanden. Meer informatie over de revisie*** is te vinden aan het eind van dit bericht.
Bronnen:
StatLine - Caribisch Nederland; bruto binnenlands product (bbp)
https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/84789NED
StatLine – Bonaire; Bruto toegevoegde waarde in basisprijzen per bedrijfstak
https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/84769NED
Nieuwsbericht – Prijsindex woningen Bonaire, 2018
https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2019/43/prijsindex-woningen-bonaire-2018
Toelichtingen:
*BBP: Een maat voor de omvang van de economie. Deze wordt berekend uit de som van de waarde die door ondernemingen, huishoudens en overheden wordt toegevoegd aan de goederen en diensten die zij hebben moeten verbruiken om hun producten te kunnen maken. Deze som staat bekend als de toegevoegde waarde ‘in basisprijzen’. Om tot het bbp ‘in marktprijzen’ te komen, wordt hierbij het saldo van productgebonden belastingen en subsidies èn het verschil tussen toegerekende en afgedragen btw opgeteld.
**Toegevoegde waarde: Het verschil tussen de productie (basisprijzen) en het intermediair verbruik (exclusief aftrekbare btw).
***Revisie van het bbp van Bonaire, Sint Eustatius en Saba:
Nationale rekeningen worden periodiek gereviseerd. Daarbij worden nieuwe bronnen, methoden en concepten doorgevoerd, zodat het beeld van de economie weer optimaal aansluit bij de onderliggende statistieken, bronnen en internationale richtlijnen voor het samenstellen van de nationale rekeningen.
Dit is de eerste keer dat het CBS – sinds de start van de meting van het bruto binnenlands product (bbp) op Caribisch Nederland in 2014 (over verslagjaar 2012) – een revisie uitvoert van het bbp. Er zijn drie redenen waarom het CBS dit jaar een revisie heeft uitgevoerd:
- In de loop van dit jaar is een sterk verbeterd bedrijvenregister beschikbaar gekomen waarin alle bedrijven die economische activiteiten verrichten op de eilanden zijn opgenomen.
Het register bevat o.a. de bedrijfstak (SBI 2008, een internationale standaardindeling van economische activiteiten) en het aantal werkzame personen per bedrijf.
- De samenwerking met de belastingdienst van Caribisch Nederland is in de afgelopen paar jaar geïntensiveerd, waardoor de toegang tot de financiële gegevens van bedrijven is verbeterd.
- De steekproef- en ophoogmethode is dit jaar verbeterd.
De revisie heeft plaatsgevonden over verslagjaar 2017. Dit houdt in dat er voor 2017 een nieuw niveau van het bbp is vastgesteld voor alle drie eilanden. Vervolgens zijn de waarde- en volume- ontwikkelingen van het bbp van vóór de revisie gebruikt om nieuwe bbp-waarden te berekenen in lopende prijzen en prijzen van 2017 voor de jaren 2012 tot en met 2016.
De revisie heeft voor Bonaire en Sint Eustatius tot een flinke opwaartse bijstelling geleid van het bbp van 2017 van respectievelijk 52 miljoen en 34 miljoen Amerikaanse dollar. De bijstelling op Saba bedraagt slechts 1 miljoen dollar.
De reden voor de grote bijstellingen van het bbp van 2017 is dat het bbp voor revisie op een heel andere manier werd berekend. In 2012 heeft het CBS het niveau van het bbp bepaald voor alle drie eilanden op basis van de bronnen die toen beschikbaar waren. In de daaropvolgende jaren (2013-2017) is het bbp berekend door de ontwikkelingen uit de bronnen te zetten op het niveau van het bbp van het voorgaand jaar. Maar omdat de bronnen in de afgelopen zes jaar sterk zijn verbeterd is het niveau van het bbp steeds meer af gaan wijken van de bronnen. Na deze revisie van het bbp van 2017 sluiten we weer aan op de niveaus van de bronnen.
