DEN HAAG - Een eventueel MH17-proces zal plaatsvinden voor de rechtbank Den Haag en zal alle slachtoffers van neerhalen van vlucht MH17 omvatten, ongeacht hun nationaliteit.
Dat blijkt uit twee wetsvoorstellen van minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid en minister Blok van Buitenlandse Zaken die vandaag bij de Tweede Kamer zijn ingediend. De wetsvoorstellen dienen ter uitvoering van het besluit om de vervolging en berechting van het neerhalen van vlucht MH17 te laten plaatsvinden in Nederland.
Tevens wordt uitvoering gegeven aan het bilaterale verdrag dat met Oekraïne is gesloten over internationale juridische samenwerking met betrekking tot MH17. Hiermee wordt buiten twijfel gesteld dat de vervolging van mogelijke verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 ten behoeve van alle 298 slachtoffers kan plaatsvinden. Daarmee krijgen alle nabestaanden dezelfde rechten in een Nederlands proces.
In juli 2017 hebben de landen wiens opsporingsautoriteiten samenwerken in het Joint Investigation Team (JIT) - Australië, België, Maleisië, Oekraïne en Nederland - gezamenlijk gekozen voor nationale vervolging en berechting van MH17-verdachten in Nederland. Het strafrechtelijk onderzoek dat het JIT uitvoert, is nog in volle gang. Het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) zal op het daartoe geschikte moment passende beslissingen over strafvervolging nemen. Het is van belang om alvast de uitvoering van een mogelijk proces wettelijk geregeld te hebben, zodat dit gereed is als een vervolgingsbesluit wordt genomen.
Het onderzoek naar de verantwoordelijken voor het neerhalen van vlucht MH17 is een zaak van lange adem en er wordt stap voor stap voortgang gemaakt. Er wordt uitgebreid onderzoek gedaan naar personen die verantwoordelijk kunnen worden gehouden. Het is van essentieel belang dat het JIT ook de volgende stappen in het onderzoek in alle onafhankelijkheid kan doen om de kans op berechting te maximaliseren.
De nationale vervolging en berechting in Nederland brengt met zich mee dat sprake is van Nederlandse aanklagers, advocaten, en rechters en een proces dat volgens de regels van het Nederlandse straf(proces)recht zal worden gevoerd. Tegelijkertijd is het van belang om binnen deze juridische kaders zo veel mogelijk rekening te houden met de internationale aspecten van een strafproces over het neerhalen van vlucht MH17.
De goede samenwerking tussen de JIT-landen zal in de fase van vervolging en berechting blijven bestaan. Ook zullen de andere JIT-landen aan de vervolging en berechting in Nederland politieke en financiële steun (blijven) verlenen. Met Oekraïne heeft Nederland nog afzonderlijke afspraken gemaakt ten behoeve van de vervolging en berechting in de vorm van het nu aan de Tweede Kamer ter goedkeuring voorgelegd verdrag.
In de wetsvoorstellen wordt onder meer geregeld dat de rechtbank Den Haag zich over de zaak kan gaan buigen. Op dit moment wordt nog naar een geschikte locatie gezocht.
Verder wordt de mogelijkheid gecreëerd om tijdens het proces de Engels taal te gebruiken en om verdachten die niet (kunnen) worden uitgeleverd per videoconferentie te berechten. Ook is een regeling getroffen voor de overname van strafvervolging met betrekking tot vreemdelingen die hun woon- en verblijfplaats buiten Nederland hebben. Dat is van belang, omdat de Oekraïense grondwet een verbod op uitlevering van eigen onderdanen heeft.
