DEN HAAG - Alle leerlingen van groep 8 hebben afgelopen weken de uitslag gekregen van de verplichte eindtoets. Helaas is gebleken dat vanwege een fout 11% van deze leerlingen een onjuiste uitslag van de eindtoets heeft gekregen (‘toetsadvies’).
Dat heeft bij een aantal leerlingen uit deze groep mogelijk geleid tot een onjuist eindadvies van de basisschool voor het voortgezet onderwijs. Dit is het advies waarmee een leerling zich kan inschrijven op een middelbare school.
Vanochtend hebben de verschillende toetsaanbieders de basisscholen¹ geïnformeerd, zodat zij ouders op de hoogte kunnen stellen en kunnen nagaan of de leerling het best passende eindadvies heeft gekregen. Hierover heeft minister Slob de Tweede Kamer geïnformeerd.
De situatie doet zich voor bij een deel van de leerlingen dat de IEP Eindtoets, ROUTE 8, Dia-eindtoets of AMN Eindtoets heeft gemaakt. Deze leerlingen zijn in een ander niveau ingeschaald dan op basis van het toetsresultaat bij hen zou passen. Hierdoor hebben zij een onjuist toetsadvies gekregen, bijvoorbeeld havo/vwo in plaats van vmbo gl-tl/havo. Daarom moesten de toetsadviezen voor leerlingen die een van deze toetsen hebben gemaakt opnieuw worden berekend. Leerlingen hoeven de toets niet opnieuw te maken.
Er zijn geen gevolgen voor de leerlingen die de Centrale Eindtoets hebben gemaakt: zij hebben een correct toetsadvies ontvangen.
De oorzaak voor het probleem ligt niet bij de toetsaanbieders. Door een verkeerde berekening door onafhankelijke experts is bij 11% van alle groep 8-leerlingen in Nederland een onjuist schoolniveau uit de eindtoets gekomen. Dit betekent dat een deel van de toetsadviezen naar boven of beneden bijgesteld moet worden. In de meeste gevallen heeft deze groep leerlingen een te hoog toetsadvies gekregen. Dit doet niets af aan de eindscore van de toetsen zelf, de resultaten daarvan zijn correct en betrouwbaar.
Toets is tweede gegeven, naast het schooladvies
Een afwijkend toetsadvies kan in sommige gevallen gevolgen hebben voor het eindadvies dat de leerling krijgt van de basisschool. De eindtoets is een tweede objectief gegeven naast het eerder door de eigen basisschool afgegeven schooladvies; het is wettelijk vastgelegd dat het schooladvies van de basisschool leidend is. Wel is het mogelijk dat basisscholen het eindadvies hebben bijgesteld naar aanleiding van een onjuist toetsadvies.
Minister Arie Slob: ‘Dit is een buitengewoon vervelende situatie, in eerste instantie natuurlijk vooral voor de geraakte groep 8-leerlingen en hun ouders, maar ook voor alle leerkrachten en scholen die hierbij betrokken zijn. Zowel de basisscholen die de schooladviezen opstellen en nu mogelijk een tweede keer moeten heroverwegen, als de middelbare scholen die leerlingen mogelijk anders moeten plaatsen.’
De toetsaanbieders staan in nauw contact met de basisscholen om hen zo snel mogelijk de juiste informatie per leerling te geven. Hierbij is zorgvuldigheid vereist. Ouders en leerlingen worden zo snel mogelijk door hun basisschool geïnformeerd over wat dit voor hen betekent.
Slob: ‘Alle betrokkenen zijn ervan doordrongen dat dit voor veel ouders, leerlingen, leraren en scholen in zowel het primair onderwijs als het voortgezet onderwijs tot onzekerheid leidt. Alle betrokken partijen betreuren de situatie en zetten alles op alles om zo snel mogelijk duidelijkheid te kunnen geven.’
Eindadvies van de basisschool is leidend
Eerder dit jaar hebben leerlingen van hun basisschool een schooladvies ontvangen, waarbij de basisschool kijkt naar de ontwikkeling van een leerling tijdens de hele basisschoolperiode. De basisschool bepaalt vervolgens op basis van het resultaat van de eindtoets, samen met het eerder gegeven schooladvies, welk type voortgezet onderwijs het beste bij een kind past. Dit eindadvies van de basisschool is leidend.
Scholen kunnen zelf kiezen uit verschillende eindtoetsen: de IEP Eindtoets, ROUTE 8, Dia-eindtoets, AMN Eindtoets en de Centrale Eindtoets. Het mag voor het resultaat van de toets niet uitmaken welke toets een leerling maakt. Het is daarom belangrijk dat de 5 eindtoetsen vergelijkbaar zijn. De Expertgroep PO, aangesteld door het ministerie van OCW, maakt een vergelijking tussen deze 5 toetsen. Zo heeft elke leerling met zijn of haar capaciteiten dezelfde kans om een bepaald toetsadvies te behalen.
De leerlingen hebben de afgelopen weken de uitslag van de toets ontvangen. Op basis van signalen van scholen en toetsaanbieders die daarna zijn binnengekomen heeft OCW een onderzoek ingesteld. Er is vastgesteld dat er niet te onderbouwen verschillen bestaan tussen de toetsadviescategorieën van de Centrale Eindtoets en de eindtoetsen van de andere vier aanbieders, doordat de Expertgroep gerekend heeft met onjuiste waardes. Vervolgens is bepaald wat de effecten hiervan zijn voor leerlingen en is communicatie richting scholen in gang gezet.
¹ Daar waar basisschool wordt genoemd, wordt bedoeld: alle scholen in het primair onderwijs die een eindtoets hebben afgenomen, inclusief het speciaal (basis)onderwijs.
