DEN HAAG - Een deel van de alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s) trekt rond in Europa of is op doorreis naar een ander land. Ze lijken niet geïnteresseerd te zijn in de uitkomst van de asielprocedure en verblijven relatief korte tijd in de Nederlandse opvang.
Dat blijkt uit twee onderzoeken, die staatssecretaris Broekers-Knol (Asiel en Migratie) maandag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Van de amv’s die met onbekende bestemming vertrekken, is de helft al weg voordat de beslissing van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) op de eerste asielaanvraag is genomen. Dat blijkt uit een interne data-analyse van het ministerie van Justitie en Veiligheid naar alle amv’s met een registratie van vertrek met onbekende bestemming tussen 2015-2018 bij het COA of Nidos (de voogdij-instelling voor amv’s). Het merendeel van de onderzochte groep is tussen de 15 en 17 jaar oud (75%) en mannelijk (88%). Uit het onderzoek blijkt verder dat 64% al een keer eerder door een andere EU-lidstaat aangetroffen en geregistreerd is.
Kwetsbare groep
In de COA-opvang worden minderjarigen die aangeven de opvang te willen verlaten, gewezen op risico’s van illegaliteit en de mogelijkheden die bestaan voor terugkeer naar het land van herkomst. Daarnaast is er 24 uur per dag beveiliging op de opvanglocaties aanwezig. Amv’s waarbij signalen van mensenhandel bekend zijn, worden in de beschermde opvang geplaatst, waar zij intensieve begeleiding krijgen om hun veiligheid te vergroten. Jongeren kunnen de opvang echter wel verlaten. Hoewel het onwenselijk is dat deze groep met onbekende bestemming vertrekt, mag de reguliere en beschermde opvang volgens de wet niet in gesloten setting plaatsvinden.
Vietnamese amv’s lijken, meer dan de andere onderzochte groep, ingesteld te zijn op doorreis en Nederland slechts als transitland te zien. Uit onderzoek van het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel (EMM) naar de verdwijning van Vietnamese amv’s blijkt dat deze jongeren vaak georganiseerd vertrekken. Deze signalen wijzen op mensensmokkel en mensenhandel, daarom worden Vietnamese amv’s standaard in de beschermde opvang geplaatst.
Registratie
Om te zorgen dat vermiste amv’s snel worden opgespoord, is binnen de keten de afgelopen maanden gewerkt aan het maken van nieuwe werkafspraken. De Vreemdelingenpolitie, het COA, Nidos en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) hebben afspraken gemaakt over wie, wanneer, welke rol heeft bij de vermissing van minderjarige vreemdelingen. Zo kan het vertrek van een minderjarige vreemdeling voortaan ook geregistreerd worden als vertrek met bekende bestemming. Als duidelijk is dat de vreemdeling elders veilig is, dan kan de voogdij worden overgedragen. Ook kan dan het onderzoek van de politie worden afgesloten.
Internationale aanpak
Europese samenwerking is daarnaast nodig om vermiste amv’s te vinden. Zo wordt er gewerkt om de registratiemogelijkheden in vingerafdrukdatabase van de Europese Unie aanzienlijk te vergroten, onder andere met gezichtsherkenning en uitgebreidere personalia. Verbeterde registratie zal bijdragen aan het opsporen en identificeren van amv’s die reizen tussen lidstaten van de EU.
Doordat Vietnamese amv’s snel doorreizen, zijn de mogelijkheden die Nederland heeft om hier eigenstandig iets aan te doen beperkt. Nederland is daarom in 2019 trekker geworden van EMPACT-Trafficking Human Beings (THB). Dit is een EU-project voor samenwerking tegen mensenhandel waaraan 29 landen en vier EU-agentschappen deelnemen. EMPACT-THB zet zich daarnaast in om structurele samenwerkingsverbanden te verkennen met ook niet-EU-landen. Vietnam is één van de landen waarmee zo’n nadere samenwerking onderzocht wordt rondom mensenhandel en mensensmokkel.
