DEN HAAG - Het kabinet heeft een ijkpunt vastgesteld voor een sociaal minimum in Caribisch Nederland, een richtbedrag dat iemand ten minste nodig heeft om van te leven. Het richtbedrag is voor een alleenstaande vastgesteld op ongeveer 945 dollar per maand op Bonaire, 1.056 dollar op Sint Eustatius en 1.077 dollar op Saba.
Om op dit bedrag uit te komen, moeten wel de inkomens van inwoners van Caribisch Nederland omhoog en de kosten van levensonderhoud omlaag. Het kabinet is daar vorig jaar mee gestart. De eerste maatregelen hebben inmiddels hun beslag gekregen. Tegelijkertijd is en blijft de opgave groot om het ijkpunt voor het sociaal minimum te bereiken. Dit schrijft staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) in een brief aan de Tweede Kamer. Van Ark kondigt in haar brief aan het minimumloon en de kinderbijslag per 2020 verder te verhogen.
Staatssecretaris Van Ark heeft samen met coördinerend staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in Sint Eustatius overleg gevoerd met de Openbaar Lichamen van de eilanden over de maatregelen die nodig zijn om de inkomens en de kosten van levensonderhoud in balans te brengen, zodat toegewerkt kan worden naar een sociaal minimum.
Verhogen inkomens en uitkeringen
Het kabinet heeft in het regeerakkoord aangegeven dat op de eilanden de prioriteit ligt bij het verbeteren van het economisch perspectief, onder meer door versterking van de infrastructuur en het terugdringen van armoede. Vorig jaar heeft het ministerie van SZW een eerste pakket aan maatregelen aangekondigd om het wettelijk minimumloon, de kinderbijslag en de onderstand voor mensen die zelfstandig wonen per 1 januari 2019 te verhogen. De werkgeverspremies zijn per 1 januari verlaagd, waardoor werkgevers ruimte hebben om de lonen van werknemers te laten stijgen. Vanaf dit jaar komen bovendien meer mensen in aanmerking voor bijzondere onderstand. Ook zijn er maatregelen aangekondigd waarvan mensen die niet kunnen werken profiteren. Zo wordt per 1 januari 2020 de onderstand voor arbeidsongeschikten verhoogd en wordt per 1 januari een toeslag voor alleenstaande AOV-gerechtigden geïntroduceerd via de onderstand. Daarnaast worden stappen gezet om de kwaliteit en toegankelijkheid kinderopvang te versterken en de arbeidsbemiddeling te verbeteren.
Met nieuwe maatregelen wil het kabinet de inkomens van werkenden en huishoudens met kinderen verder laten stijgen richting het ijkpunt. Per 1 januari 2020 verhoogt SZW daarom het minimumloon met 5 procent op Bonaire en Saba en 2 procent op Sint Eustatius. Hierdoor stijgen ook de uitkeringen mee. Ouders met kinderen krijgen, na een verhoging met 50 procent dit jaar, opnieuw meer kinderbijslag. Zij krijgen er vanaf volgend jaar maandelijks circa 20 dollar bij per kind, een verhoging van 17,50 dollar bovenop de al aangekondigde verhoging van 2,50 dollar. In 2020 krijgen ouders op Bonaire dan circa 82 dollar per kind per maand en op Sint Eustatius en Saba 84 dollar per maand.
Verlagen kosten van levensonderhoud
De kosten van basale uitgaven zijn nu voor veel mensen in Caribisch Nederland te hoog. Deze kosten moeten worden teruggebracht tot een redelijk niveau, zodat het ijkpunt voldoende wordt om in de minimale kosten voor levensonderhoud te kunnen voorzien. Dit geldt bijvoorbeeld voor de kosten van wonen en kinderopvang. De inzet van het kabinet is om deze vaste lasten naar beneden te krijgen. Voor de kosten van wonen betekent dit een noodzakelijke uitbreiding van het aanbod aan sociale huurwoningen en regulering van de huurprijzen. Het ministerie van BZK zet hierin stappen. Het ministerie van I&W stelt subsidie beschikbaar om de prijs van drinkwater betaalbaar te houden. Het ministerie van EZK herziet momenteel de telecomwet en -regelgeving om de dienstverlening te verbeteren en de kosten te verlagen. Het kabinet is met de eilanden een meerjarenprogramma gestart om de kinderopvang toegankelijk te maken voor alle ouders en de kwaliteit te verbeteren. Vanaf 2020 is er jaarlijks 9,8 miljoen euro beschikbaar om dit te bereiken. De ministeries van SZW, OCW, VWS leveren gezamenlijk een bijdrage.
Van Ark: ‘De situatie verschilt per eiland. In de bestuurlijke overleggen hebben we de vertegenwoordigers van Bonaire, Saba en Sint Eustatius daarom gevraagd of de juiste kostenposten benoemd zijn en wat de beste manier is om ze naar beneden te brengen. In gezamenlijkheid willen we de beste oplossingen kiezen om de kosten van levensonderhoud voor de mensen te verlagen en de inkomens te verhogen.’
