DEN HAAG - Criminelen passen hun manier van werken razendsnel en voortdurend aan terwijl de Douane daar nog niet voldoende op ingericht is. Daarom is een versterking en verbreding van de anti-corruptie aanpak van de Douane noodzakelijk en urgent.
Dat concludeert de Douane naar aanleiding van de resultaten van het KPMG-onderzoek ‘De beheersing van corruptierisico’s door de Douane in de Rotterdamse haven’. Het onderzoek dat de Douane zelf heeft laten uitvoeren, is donderdag naar de Tweede Kamer gestuurd.
Kennis delen over werkwijze criminelen wordt dagelijks werk Douane
Het KPMG-onderzoek is bedoeld om antwoorden te vinden op de vraag hoe Douane moet omgaan met een omgeving waar criminaliteit toeneemt. “Een van de leerpunten is dat de werkwijze van criminelen divers is en steeds verandert”, zegt Nanette van Schelven, directeur-generaal Douane. “Daar moeten wij sneller op in spelen om actuele corruptierisico’s te ondervangen en daardoor ook onze medewerkers beter te beschermen. Het delen van kennis, expertise en ervaringen met criminaliteit moet onderdeel zijn van onze dagelijkse praktijk. Dit betekent dat er voor de Douane werk aan de winkel is. Daar gaan we mee aan de slag.”
Douane-medewerkers extra interessant voor criminelen
Het KPMG-onderzoek laat zien dat het anti-corruptiebeleid van de Douane niet algemeen kan zijn, maar gericht moet zijn op Douane-specifieke en actuele corruptierisico’s, bijvoorbeeld dat criminelen informatie krijgen over controles op zeecontainers. Van Schelven: “Criminelen proberen op meerdere plekken in de logistieke ketens te infiltreren maar de kennis van Douane-mensen is cruciaal voor criminelen. Op de specifieke corruptierisico’s die daarmee samenhangen, moeten we onze anti-corruptie aanpak richten.”
Samenwerking met criminelen kan ook onbewust beginnen
Het anti-corruptie beleid van de Douane kent al diverse zachte en harde maatregelen, zoals werken met het vierogen-principe, onvoorspelbaarheid in wie welke controles doet en diverse verplichte trainingen. Een verbreding en versterking van het anti-corruptiebeleid is echter noodzakelijk omdat het onderzoek laat zien dat alle Douane-medewerkers mogelijk interessant zijn voor criminelen, niet alleen medewerkers in risicofuncties.
“Het onderzoek laat zien: sommigen overkomt het, anderen kiezen er bewust voor”, zegt Van Schelven. “Samenwerking met criminelen kan onbewust beginnen, als goed bedoelde vriendendienst. Soms speelt de verleiding van geld, in combinatie met druk of dreiging. Privéomstandigheden of de functie die je bekleedt, zijn lang niet zo bepalend als wij dachten. Onze inzet wordt om alle medewerkers te beschermen tegen de risico’s die zij lopen en weerbaarder te maken.”
KPMG-onderzoek benoemt verbeterpunten
Meer aandacht van leidinggevenden voor integriteits- en corruptierisico’s is ook een wens van Douane-medewerkers zelf. Van Schelven: “We moeten met elkaar bespreken welke normen en welk gedrag nodig is. Met elkaar het gesprek voeren over corruptie is erg belangrijk maar we vinden die gesprekken best moeilijk, blijkt uit het rapport. Daar moeten we sterker op inzetten.”
Integrale anti-corruptieaanpak Douane
Douane gaat in gesprek met medewerkers en andere betrokkenen over de aanbevelingen van het onderzoek. Dat moet leiden tot een effectieve anticorruptie-aanpak, met gebruik van data-analyse technieken bij corruptiesignalen en een versterkt bewustzijn van medewerkers ten aanzien van corruptierisico’s. Dit wordt verwerkt in een meerjarenplan, niet alleen voor de Rotterdamse Haven maar voor de hele Douane.
