KRALENDIJK - Het spreken van Papiaments is voor de sprekers van de taal van groot belang voor het uitdrukken van hun identiteit en cultuur. Daarom is het belangrijk om het Papiaments te beschermen voor huidige en toekomstige generaties sprekers.
Vandaag is daarin een belangrijke stap gezet door het Papiaments in Europees Nederland officieel te erkennen onder het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden.
Op 11 maart 2021 sloot de toenmalige minister van BZK mede namens de ministers van OCW, BVOM en de staatssecretaris BZK met het Openbaar Lichaam Bonaire ‘De bestuursafspraak Papiaments op Bonaire’. In de Bestuursafspraak Papiaments op Bonaire is opgenomen dat het Papiaments onder toenemende druk staat van andere talen en dat dit op den duur tot een ongewenste verzwakking van de taal kan leiden. Daarom is met de bestuursafspraak afgesproken dat er een route naar erkenning van het Papiaments onder het handvest zou worden ingezet, zowel op Bonaire als in Europees Nederland.
Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden
Het Handvest is een verdrag van de Raad van Europa voor de bescherming van talen van minderheden die traditioneel aanwezig zijn op het grondgebied van een Staat. Een erkenning onder het handvest verstevigt de positie en status van de taal. Door het Handvest toe te passen op het Papiaments wordt de waarde van de taal voor de identiteit en culturele beleving van de sprekers van de taal erkend.
Een erkenning onder het Handvest is mogelijk onder deel II of deel III van het Handvest. Een deel II erkenning beschermt een taal in brede zin. Een Staat moet mogelijke belemmeringen voor het gebruik van een taal uit wetgeving verwijderen. Een taal erkend onder deel III van het Handvest moet niet alleen beschermd worden maar ook actief bevorderd. Onder deel III van het Handvest staan afspraken over het gebruik van een taal in bijvoorbeeld onderwijs, rechtsverkeer, bestuurlijk verkeer, media en de culturele sector. In januari dit jaar werd het Papiaments op Bonaire erkend onder deel III van het Europees Handvest. Zo kunnen kinderen op Bonaire onderwijs volgens in het Papiaments en ook in de rechtspraak op Bonaire kan Papiaments gesproken worden. In Europees Nederland is het Papiaments vanaf 1 juli erkend onder deel II van het Handvest. De verklaring bij het handvest waarin dit staat vastgelegd werd vandaag, op de nationale herdenkingsdag van het slavernijverleden officieel overhandigd aan de Raad van Europa. De overhandiging vond plaats na de opening van een expositie over het slavernijverleden in het Palais de l’Europe.
De expositie “Slavery. Ten True Stories of Dutch Colonial Slavery” werd georganiseerd door de Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Raad van Europa. Hierbij waren ook het Openbaar Lichaam Bonaire en Fundashion Akademia Papiamentu aanwezig. Na de opening van de expositie vond de formele overhandiging van de verklaring plaats aan de plaatsvervangend Secretaris-Generaal van de Raad van Europa, Bjørn Berge.
Ambassadeur Tanja Gonggrijp:
“Deze persoonlijke verhalen leggen een verhaal van ontmenselijking bloot, en tegelijkertijd een verhaal van menselijke waardigheid. De geschiedenis toont ons het belang van respect voor en bevordering van gelijkheid en waardering voor iedereen; het fundament van alle mensenrechten en de kern van het werk van de Raad van Europa."
Gedeputeerde den Heyer:
“Papiaments wordt op Bonaire door velen beschouwd als een levend monument voor culturele identiteit en de duurzaamheid van overlevenden die uit dat donkere hoofdstuk in onze menselijke geschiedenis zijn geboren. Vanzelfsprekend is Papiaments voor degenen die op de eilanden zijn geboren of er vandaan komen een onmiskenbaar erfgoed, een fundament van de cultuur, maar bovenal een zeer geliefde taal onder de moedertaalsprekers en de diaspora. Laten we niet vergeten dat elke taal, hoe klein ook, een hoeksteen is van ons gedeelde menselijke erfgoed. Door bedreigde talen te beschermen en te vieren, bevestigen we onze toewijding aan een Europa dat diversiteit waardeert, culturele verschillen respecteert en de talloze stemmen koestert die bijdragen aan het verhaal ervan.”
Financiële impuls voor Papiaments op Bonaire
Om de bescherming en bevordering van het Papiaments verder te bespoedigen heeft de minister van Binnenlandse Zaken eerder dit jaar bij de ondertekening van het Bestuursakkoord Bonaire, 1 miljoen euro beschikbaar gesteld ter ondersteuning bij de uitvoering van de Bestuursafspraak Papiaments op Bonaire. Het Openbaar Lichaam Bonaire heeft aangegeven deze extra impuls te willen gebruiken voor het opzetten van een taalinstituut. Dit taalinstituut moet ondersteuning bieden bij de uitvoering van de Bestuursafspraak voor het Papiaments op Bonaire.
Foto's bron: BZK
